AFMP-voorzitter uit opnieuw zorgen over WODG
In het onderzoeksprogramma Pointer van NPO Radio 1 werden op 4 oktober diverse kritische aspecten belicht van de Wet op de Defensiegereedheid (WODG), die naar verwachting eind 2025 aan de Tweede Kamer wordt voorgelegd. AFMP-voorzitter Ruud Bergsma was één van degenen die forse kritiek uitte op de WODG. “Als AFMP snappen we goed dat Defensie, gezien de onrust in de wereld, snel en flexibel wil kunnen blijven opereren,” zo benadrukte hij in het programma. “Eerlijk gezegd zouden we echter niet weten waarom er, naast de bestaande rechtszekerheid en bijvoorbeeld de toepassing van de oorlogswet als er sprake is van oorlog, nog een extra wet nodig is die het Defensie gemakkelijk maakt om wet- en regelgeving buiten werking te stellen als deze de gereedstelling van de krijgsmacht hinderen. Alles is dan niet meer zo democratisch. Ook komen de veiligheid en de gezondheid van de mensen die bij Defensie werken dan in het gedrang.”
Ruud drukte Defensie in het programma Pointer op het hart om alle kritiek ter harte te nemen, die ruim 1600 mensen een paar maanden geleden ventileerden via de internetconsultatie over de WODG. Mede namens onze zusterbond MARVER maakten wij ook van deze mogelijkheid gebruik om onze inhoudelijke bezwaren tegen de WODG naar voren te brengen. Wij gaven aan dat het wetsvoorstel naar onze overtuiging een aantal fundamentele tekortkomingen heeft. Zo geeft de WODG bevoegdheden aan de minister van Defensie die normaal gesproken alleen gelden in tijden van oorlog of een nationale noodtoestand. Dit gebeurt echter zonder dat er sprake is van een formele noodtoestand en zonder dat het parlement vooraf instemming hoeft te verlenen.
Eenzijdige besluitvorming
Verder maken wij ons grote zorgen over de ingrijpende afwijkingen van arbeidsrechten en medezeggenschap. Zo maakt de WODG het mogelijk om de volledige Wet Ambtenaren Defensie buiten werking te stellen, inclusief bepalingen over de medezeggenschap. “In de wet staat in feite dat je de medezeggenschap – dus het met elkaar praten over de belangen van defensiepersoneel – gewoon aan de kant kunt schuiven,” benadrukte Ruud tegenover Pointer. “Dit ondermijnt decennia aan sociaal overleg en opent de deur naar eenzijdige besluitvorming over de rechtspositie van defensiemedewerkers. Ook staat bijvoorbeeld in de WODG dat de overheid je op diverse manieren kan gaan volgen als je kritisch bent op de wet en dat je zelfs kunt worden opgepakt. De staatssecretaris van Defensie kan wel roepen dat dit niet zomaar gebeurt, maar waarom staat het er dan in?”
Veiligheid & gezondheid
Een ander zorgpunt is volgens Ruud dat de veiligheid en gezondheid van defensiemedewerkers op het spel staan op het moment dat je de Arbeidstijdenwet en de werk- en rusttijdenregeling bij Defensie niet meer van toepassing verklaart. “In de praktijk zou dit kunnen betekenen dat zij 7 dagen per week en 24 uur per dag worden ingezet. En dit gaat natuurlijk ten koste van hun veiligheid en gezondheid.”
Democratisch overleg
Ruud hoopt dat de WODG gezien alle fundamentele tekortkomingen nog grondig wordt gewijzigd, voordat deze waarschijnlijk eind dit jaar als wetsvoorstel aan de Tweede Kamer wordt voorgelegd. “Ik vind eigenlijk dat we in Nederland alle belangrijke zaken voor Defensie op een democratische manier met elkaar moeten regelen. Dit zou naar mijn idee moeten kunnen. En indien nodig kun je Defensie dan voorrang geven bij een aantal terreinen waarop zij dit echt nodig heeft.”