‘Ik sluit me zoveel mogelijk af van het slechte nieuws over Oekraïne’

Sytske de Boer in Oekraïne

Kun je aan de hand van je laatste verblijf in Oekraïne de situatie daar omschrijven?
“Aanvankelijk ging ik als vrijwilliger één keer in de drie maanden naar Oekraïne. Omdat het inmiddels heel spannend is aan het Oekraïense front, ben ik er nu om de maand. In verband met de coördinatie en levering van de hulpgoederen aan de legereenheden daar is het handig om dicht op het vuur te zitten. De situatie aan het front is heel wisselend. Zo was het eind december-begin januari even heel spannend qua strijd in de hoek Pokrovsk-Lyman. Die hoek stond erg onder druk, met het gevaar dat de toevoer naar dit gebied geblokkeerd zou raken. Gelukkig gaat het er nu iets beter.
Vanuit Koersk hoorde ik dat de Oekraïense troepen veel last hadden van de optical fiber drones, waarmee de Russen hen aanvielen. Deze aanvalsdrones zijn niet te detecteren en hierdoor niet uit te schakelen. Ik sprak in de Oost-Oekraïense stad Kramatorsk met een militair die net was aangevallen met een optical fiber drone. Hij moest met verwondingen naar het ziekenhuis. Eén van de militairen die bij hem was tijdens de aanval is gesneuveld. De algemene situatie voor Oekraïne op het slagveld is naar mijn idee nu ietsje beter. De Oekraïners zetten de Russen behoorlijk onder druk met hun aanvallen. Ook kampen de Russen met een toenemend tekort aan vervoersmiddelen.
De Oekraïense legereenheden beginnen ondertussen door hun luchtafweer heen te geraken en dat probleem zie je terug bij aanvallen op de grotere plekken. Een opsteker is dat zij iets lijken te hebben gevonden tegen de glide bombs van de Russen die flinke ravages kunnen aanrichten. Helaas is de westerse politieke besluitvorming rond Oekraïne op dit moment natuurlijk zeer onstabiel en dat maakt alles erg onzeker.”  

Met welk gevoel keerde je de laatste keer terug van het front?
“Ik keer eigenlijk altijd terug van het front bij Kramatorsk met de vraag in mijn hoofd of ik er ooit nog terug zal komen. Ondertussen zit er niets anders op dan door te gaan. Ik moet blijven nadenken over de vraag hoe ik op de meest efficiënte manier kan helpen en goed weten wat de grootste bedreigingen zijn.
Omdat er geen fysieke bescherming mogelijk is tegen de optical fiber drones van de Russen, richt UAO zich bijvoorbeeld steeds meer op de levering van anti-thermische pakken aan Oekraïense legereenheden. In deze pakken zijn zij ’s nachts in elk geval minder zichtbaar. De zogeheten jammers die wij aan hen leveren, werken goed tegen de ‘ouderwetse’ aanvalsdrones van de Russen. Deze verhinderen de verbinding tussen de drone en de dronepiloot, doordat ze radiogolven versturen. Maar bij optical fibre drones gaat de besturing via een glasvezeldraadje, dus daar helpt jammen helaas niet.”

Hoe ontstond je persoonlijke betrokkenheid bij UAO?
“Direct toen de oorlog in februari 2022 begon, en eigenlijk al daarvoor, wilde ik iets voor Oekraïne betekenen. Oekraïne is op mondiaal front namelijk erg relevant. Het land vormt een spil in alle conflicten tussen oost en west. De geopolitieke consequenties van het ‘vallen’ van Oekraïne zouden enorm groot zijn. Ik wilde Oekraïense legereenheden gaan helpen met hulpgoederen, omdat het aantal mannen en vrouwen dat hierin meevecht veel kleiner is dan bij de Russen.
Ik vind het belangrijk om hen te helpen en te beschermen, omdat zij op hun beurt weer de burgerbevolking beschermen. In 2023 zocht ik naar een organisatie die aansloot bij mijn ideeën hierover en zo kwam ik uit bij UAO. Het eerste jaar was ik vooral actief met de sociale media en fondsenwerving van UAO. Vervolgens richtte ik me op het leggen van verbindingen tussen het westen en Oekraïne.
Ik focuste me op de logistiek en inkoop van hulpgoederen en de afstemming met de mensen van onze partnerstichting in Oekraïne. We beslissen gezamenlijk met hen wat we moeten aankopen en aan welke legereenheden onze goederen worden geleverd. En tegenwoordig ben ik zelf dus ook veel vaker aanwezig bij die leveringen.”

Hoe reageerden je man en twee zoons toen je voor het eerst naar Oekraïne ging?
“Natuurlijk vonden zij dit best moeilijk en spannend, maar zij begrepen het wel. Zij kennen mij namelijk als een maatschappelijk betrokken persoon die graag in actie komt. Nog steeds is het voor hen best lastig dat er zoveel van mijn tijd in Oekraïne gaat zitten. In december ging mijn man voor het eerst mee naar Oekraïne. Door gesprekken te voeren met de militairen daar, merkte hij net als ik wat het voor hen heeft betekend om hun goede oude leven op te geven en om te gaan strijden aan het front. Ook ontdekte hij zo het belang van mijn werk. Dankzij de hulpgoederen die we leveren, hebben de Oekraïense militairen een grotere kans om de oorlog te overleven.”

Hoeveel risico’s loop je er zelf?
“Ik loop er niet zoveel persoonlijke risico’s, niet meer dan bijvoorbeeld de inwoners van Kramatorsk. En de hoofdstad Kiev is sowieso nog behoorlijk veilig. Bij leveringen van goederen gaan regelmatig luchtsirenes af en hoor ik geluiden van de in- en uitgaande artillerie. Meestal zijn de gebieden waarin ik me bevind echter dusdanig groot dat de kans dat er iets met me gebeurt erg klein is. Bovendien verzorgen we onze leveringen in de bebouwde kom van Oekraïense plaatsen. Verder is het aantal burgerslachtoffers van de oorlog op dit moment gelukkig relatief klein en zelf ben ik daar natuurlijk ook burger.”

Hoe houd je een goede balans tussen je privéleven en de heftige dingen die je in Oekraïne meemaakt?
“Ik sluit me thuis zoveel mogelijk af voor het slechte nieuws over Oekraïne waarover ik zelf geen controle heb en focus me op de positieve dingen die ik daar kan doen. Voor dit werk heb ik al mijn energie nodig. Als ik teveel akelige verhalen tot mij neem, dan heeft dit hierop een negatieve impact. Tijdens mijn werk in Oekraïne krijg ik trouwens regelmatig positieve feedback van militairen aan wie hulpgoederen zijn geleverd.”

Welke hulpgoederen lever je vooral aan de Oekraïense troepen?
“Meestal gaat het ‘slechts’ om consumentengoederen, maar in de strijd van leven op dood zijn ze van cruciaal belang. De door ons geleverde goederen bestaan voor een groot gedeelte uit standaard materieel, zoals drones, powerstations, generatoren, tablets, nachtkijkers en bijvoorbeeld de eerdergenoemde anti-thermische pakken en jammers. Daarnaast proberen wij met specifieke producten oplossingen te vinden voor nieuwe technologische ontwikkelingen in de strijd.”

Hoe verlopen de leveringen precies?
“Alle naar Oekraïne getransporteerde hulpgoederen verzamelen we in een pakhuis in Kiev. Als organisatie hebben we altijd wel 20 tot 30 leveringsverzoeken voor spullen openstaan. Elke twee tot drie weken inventariseren we deze verzoeken en bepalen we wat we leveren en aan wie. Vervolgens vervoeren we deze goederen naar één van de drie richtingen waarin de strijd zich afspeelt.
Van tevoren onderhouden we goede contacten met de legerunits aan wie we leveren. In overleg stellen wij onze bestellingen dan soms bij. De leveringen nemen meestal drie dagen in beslag. Bij aankomst leveren we spullen aan gemiddeld 10 tot 15 eenheden. En hierbij gaat het om pakketten met een waarde tussen de 10.000 tot 15.000 dollar.
Soms sturen we spullen op vanuit Kiev. Maar omdat in het kader van een optimale registratie en transparantie overal papierwerk bij zit, doen wij onze leveringen bij voorkeur zelf. Alles wat we invoeren en leveren aan de troepen moeten we namelijk verantwoorden aan de Oekraïense overheid.” 

Hoe ervaar je de samenwerking tussen UAO en Vrienden van Oekraïne? 
“Die ervaar ik als heel fijn! Het sterke aan het project Vrienden van Oekraïne is dat het zich stort op de fondsenwerving voor een aantal cruciale items voor de Oekraïense troepen. Hiervoor worden diverse campagnes gevoerd, zoals een actie voor in totaal 300 anti-thermische pakken en eentje voor het doneren van overtollige laptops en tablets. Vrienden van Oekraïne beschikt over een goed netwerk van mensen, bij wie ze de nodige aandacht voor Oekraïne vragen.
Dit doen zij vanuit een persoonlijke benadering en met een grote betrokkenheid met de moeilijke dingen die er in Oekraïne gebeuren. Hiermee zijn we erg blij. UAO heeft als internationale organisatie namelijk niet de capaciteit en de mensen om in de landen met wie we samenwerken zelf netwerken op te zetten en te benutten. Ik ben bijvoorbeeld heel lang de enige Nederlandse vrijwilliger van UAO geweest. Gelukkig zijn er recent een paar nieuwe vrijwilligers uit Nederland bijgekomen.”

Lees hier het interview met Dick van Haaster van Vrienden van Oekraïne, dat wij woensdag publiceerden.