SCP-rapport: Ben je anders, dan heb je het niet makkelijk
Op 13 januari 2017 verscheen het rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) ‘Grenzen aan de Eenheid’. Een kritisch rapport wat feilloos blootlegt dat binnen defensie, meer dan in andere organisaties, sprake is van onder meer pesten, ongewenst seksueel gedrag en discriminatie. Dat vinden we zorgelijk, iedereen binnen de defensieorganisatie moet zich veilig voelen. Het is hoog tijd voor een nieuw actieplan met concrete doelstellingen.
De AFMP en de MARVER zijn blij met het nieuwe rapport van het SCP, maar minder blij met de uitkomsten. Hieruit blijkt dat het defensiebeleid om tot meer acceptatie te komen van vrouwen, LHB’s (lesbische vrouwen, homoseksuele mannen en biseksuelen) en niet-etnische Nederlanders binnen de organisatie de afgelopen jaren gefaald heeft. Minister Hennis heeft een aantal malen in de Tweede Kamer betoogt dat er voldoende aandacht was voor specifieke groepen binnen defensie, het tegendeel blijkt waar. De cijfers liegen er niet om, blijkt uit het rapport.
Dominante cultuur
De defensiecultuur wordt gedomineerd door blanke mannen, vrouwen zijn in de minderheid, slechts 9% van de militairen zijn vrouw. Ook LHB’s en medewerkers met een niet-Nederlandse achtergrond zijn fors in de minderheid. Van deze groepen zijn geen aantallen bekend omdat dit niet wordt geregistreerd. De norm is de blanke man, behoor je niet tot die groep en pas je je daaraan niet aan, dan heb je het lastig binnen defensie zo blijkt uit het SCP-rapport.
Angstcultuur
Uit de hierboven genoemde cijfers en uit het rapport van het SCP blijkt dat er behoorlijk wat incidenten zijn, van pesten en discriminatie tot ongewenst seksueel gedrag. Zorgelijk is dat veel medewerkers dat niet melden uit angst om daar persoonlijk last van te ondervinden in hun verdere carrière. Uit ervaring weten wij ook dat mensen bang zijn als slachtoffer te worden weggezet, dat willen ze niet. Nóg zorgelijker is dat 17 % van de mensen zegt dat leidinggevenden zélf de dader zijn van ongewenst gedrag. Dat maakt het nóg moeilijker om zaken aan de orde te stellen.
Draagvlak voor diversiteit laag
Het blijkt dat er onder defensiepersoneel weinig draagvlak is voor meer diversiteit in de defensieorganisatie. Dat is jammer en vraagt aandacht. Organisaties die divers van samenstelling zijn presteren vaak beter en leveren meer tevredenheid bij werknemers op. Daar wordt iedereen beter van. Er ligt dus ook een economisch belang voor defensie om nu écht werk te maken van meer diversiteit in de organisatie. Daarnaast ligt er een maatschappelijk belang en een verantwoordelijkheid, overheidsorganisaties dienen een afspiegeling te zijn van de samenleving. Maar dan moet defensie er tegelijkertijd wel voor zorgen dat iedereen zich veilig voelt en dat ongewenst gedrag wordt tegengegaan en aangepakt. Dat vraagt om een cultuurverandering. Om te beginnen bij leidinggevenden.
Nieuw actieplan nodig
Wat de AFMP en de MARVER betreft gaat de minister, samen met de top van defensie, nu écht werk maken van een defensieorganisatie die meer divers is van samenstelling en waar iedereen zich thuis voelt. Dat vraagt om een veel gedegener aanpak dan in het verleden én veel actiever beleid én een lange adem. Defensie moet daarbij wat ons betreft veel concretere doelstellingen formuleren als in het verleden. En de veranderingen beginnen wat ons betreft bij leidinggevenden. Zij moeten binnen de hele personeels-keten aandacht hebben voor diversiteit, ongewenst gedrag en cultuurverandering. De AFMP en de MARVER willen daar graag een bijdrage aan leveren.