Daarom houdt de WODG ons wakker!
Zoals je op dinsdag 24 juni in een artikel op onze website, in onze app en in onze extra nieuwsbrief kon lezen, startte Defensie op 6 juni met een internetconsultatie voor de invoering van een Wet op de Defensiegereedheid (WODG). Hierin kraakten wij kritische noten over de totstandkoming van deze permanente noodwet, die de minister van Defensie de kans biedt om wet- en regelgeving buiten werking te stellen als die volgens hem belemmerend zijn voor de gereedstelling van onze krijgsmacht. Inmiddels kwamen diverse leden bij ons op het net met de vraag wat nou de precieze gevaren zijn die hieraan kleven. Zij zeiden begrip te hebben voor het feit dat er met het oog op de grillige mondiale situatie drastische stappen worden gezet en missen concrete argumentatie om hun kritiek te kunnen spuien op de WODG.
Daarom som ik nu de voornaamste potentiële gevaren op. Ons eerste zorgpunt is dat de minister van Defensie, al dan niet in samenspraak met andere bewindslieden, naar eigen inzicht kan bepalen wanneer de WODG moet ingaan. Zodra de wet formeel wordt, gaat deze vrees ik direct in, al is er dan zeer waarschijnlijk geen sprake van een crisis of oorlogssituatie. Bovendien is er geen duidelijke controle vanuit bijvoorbeeld de politiek en is volstrekt onduidelijk wanneer deze noodwet weer moet stoppen. Over een aantasting van de trias politica gesproken!
Even kritisch is dat er geen overleg hoeft plaats te vinden over de inzet van de WODG en dat de vakbonden, de medezeggenschap én de defensiemedewerkers zelf buitenspel kunnen worden gezet. En dit terwijl goed overleg over jouw rechtspositie juist in oorlogs- of crisistijd cruciaal is, zeker in de hieraan voorafgaande fase! Natuurlijk hopen wij jouw belangen dan ook optimaal te kunnen blijven behartigen. De WODG zet ons echter neer als een ‘mogelijk gevaar voor de gereedstelling’. Daarom maakt WODG-artikel 4 het mogelijk om ons de mond te snoeren.
Zeer zorgwekkend is dat de bescherming van personeel wordt losgelaten en dat de in het AMAR en het BARD afgesproken werk- en rusttijden en ook de Arbeidstijdenwet (ATW) opzij kunnen worden geschoven. Bovendien mogen jij en je collega’s langer en zwaarder worden ingezet dan onder normale omstandigheden. De bestaande afspraken zijn er juist om jou te beschermen tegen overwerk, uitputting en andere gevaren! Verder wil Defensie veranderingen doorvoeren in de Wet Ambtenaren Defensie, waarin bijzondere zaken zijn geregeld voor militairen, reservisten en burgermedewerkers.
In haar huidige vorm heeft de WODG niet alleen impact op iedereen die actief is binnen Defensie, maar op alle Nederlandse burgers. Hun grondwettelijke rechten worden afgezwakt en ook hun juridische bescherming tegen overheidsbemoeienis krijgt een flinke knauw. Het landsbestuur komt namelijk in militaire handen. Onder de huidige wetgeving kan dit trouwens al in meer of mindere mate, maar nu gebeurt dit met het oog op de gereedstelling. Denk bijvoorbeeld ook aan de beperking van de lokale inspraak als het gaat om milieu- en omgevingsregels, om oefeningen in je achtertuin, of om het opslaan van munitie.
De door Defensie genoemde aanleiding voor de invoering van de WODG klinkt plausibel: we moeten voorbereid zijn op oorlog of op een grote dreiging. Net als onze leden denken wij dat er nog heel wat zal moeten gebeuren om dit te bewerkstelligen en dat we niet bang moeten zijn om flinke stappen te zetten. De invoering van de WODG in haar huidige vorm is in onze ogen echter een stap te ver. De huidige wet- en regelgeving bieden namelijk voldoende alternatieven en daarom is de WODG naar ons idee overbodig.
Mijn dringend advies voor nu: wees je zeer bewust van alle mogelijke negatieve consequenties van de WODG en geef vóór 4 juli a.s. jouw kritische feedback door via de internetconsultatie!